Bol u krstima ili bol u lumbalnom delu leđa (syndroma lumbosacrale) označava bol u donjem, lumbalnom delu leđa. Lumbago je klinički naziv za nagli bol u leđima koji nastaje prilikom nezgodnog pokreta, naprezanja, naglog dizanja težeg tereta i bolesnik ima osjećaj „kao da ga je nešto preseklo“. Bol se pojačava čak i pri najmanjem pokretu, kihanju ili kašljanju.
Lumboishialgija je naziv za bol koja počinje u leđima i širi se uzduž noge, a uz bol su prisutni i osećaji utrnuća, slabost mišića. Iako je učestalost pojave bola u lumbalno0m delu leđa veoma visoka, uzrok vrlo često ostaje nepoznat. Stanje može nastati zbog poremećaja mišićno-koštanog sistema, neuroloških bolesti ili se javlja kao refleksni simptom kod bolesti unutrašnjih organa. Pojačava je način života i navike sugotrajnog sedenja, premalo kretanja, prekomerna težina, mekan krevet, loše držanje telea, spuštena stopala. Ipak, možemo reći da je hronična napetost i istegnuće mišića donjeg dela leđa najčešći uzrok lumbaga. Međupršljenski diskovi osnovni su element čovekovog sistema za kretanje. Oni su poput jastuka, savitljivi i prilagodljivi promenama položaja kičme i tela. Ligamenti koji međusobno povezuju pršljenove uokviruju ih između dva tela kičmenih pršljenova. Kada dođe do oštećenja središnjeg dela diska (bilo zbog povrede ili prirodnog toka starenja ljudskog organizma) međupršljenskii prostor se suzi i dolazi do labavosti ligamenata. Vremenom prsten diska sve jače propada i preko ligamenata sve jače pritiska i koren živca kičmene moždine. Bolest najčešće nastaje u lumbalnom dijelu kičme, jer su tu i opterećenja najjača.
Lečenje i prevencija
Bol u krsnom ili lumbalnom delu zahteva brzu lekarsku pomoć. Lečenje može biti dugotrajno, zahtijeva učešće više lekara-specijalista, a potrebna je i promena načina života. Svrha je otkloniti uzrok bolesti – suzbiti bol i sprečiti ponavljanje bolesti. Bilo bi najbolje uzrok bolesti otkriti pre početka lečenja, ali često to zbog vrlo jakih bolova nije moguće. Lečenje u početnom i stadiju može biti terapeutsko. Najvažnije je skloniti bolesnika od uticaja faktora koji uzrokuju bol. Od lekova se primjenjuju razne vrste nesteroidnih protivupalnih antireumatika i analgetika, krema ili injekcija, a u slučaju da to ne pomaže postoje i vrlo jaki analgetici. Obično se u prvih 7 dana dok se ne smiri bol ne preduzimaju dijagnostičke pretrage, već se preporučuje mirovanje u najpovoljnijem položaju i oprezno kretanje. Pravilo je da kod jakog bola treba značajno umanjiti, ali ne u potpunosti ukinuti bol lekovima, jer je bol znak upozorenja. Može biti i znak neke ozbiljne bolesti, pa ako terapijom bol potpuno nestane pre utvrđivanja uzroka, bolesnik se može vratiti poslovima koje inače ne bi smeo obavljati i dugoročno gledano, još pogoršati stanje. Uglavnom je to fizikalna terapija, koja kod velikog broja bolesnika značajno smanjuje tegobe (masaža ledom, ručna i podvodna masaža, topli oblozi, infracrvena i ultraljubičasta lampa, razne vrste elektroprocedura, magnetoterapija, ultrazvuk, laser, dijadinamske struje I slično.). Neizostavan deo lečenja je adekvatno vežbanje, kineziterapija, po mogućnosti i u vodi. U slučaju nekog teškog mehaničkog oštećenja (dislokacija pršljena, suženje slabinskog pršljenskog kanala, diskus hernija uz kompresiju živca) konaultuje se neurohirurg i dolazi u obzir operativno liječenje, ali ovo su izuzetno retki slučajevi. Kod hroničnih degenerativnih promena i raznih uzroka nestabilnosti kičme dolazi u obzir primena ortoza – raznih vrsta steznika i ortopedskih pomagala koji stabilizuju i rasterećuju kičmu. Ipak, dugoročno gledajući, steznici slabe prirodni mišićni tonus (mišiće leđa i trbušne mišiće), pa ih treba izbegavati i jačati mišiće vežbama. Ponekad se primenjuje i kiropraktika. Potrebno je korigovati statiku stopala, regulisati telesnu težinu, smanjiti stres i uzrok psihičke napetosti.
