Istegnuće butnog mišića Kvadricepsa i parcijalna ruptura mišića prednje lože buta su česte pojave u sportovima koji u svojoj osnovi sadrže trčanje i šutiranje.
Prednja loža mišića buta se sastoji od četvoroglavog mišića Quadriceps Femoris-a. Kvadriceps se sastoji od četiri glave koje se pripajaju na kostima karlice I butnoj kosti i preko čašice kolena se pripajaju na potkoleničnoj kosti – Golenjači.
Četiri glave (mišića) koji formiraju Kvadriceps su:
- Rectus Femoris
- Vastus Medialis
- Vastus Lateralis
- Vastus Intermedius
Četvoroglavi mišić kvadriceps ima funkciju u opružanju potkolenice u zglobu kolena, kontroli pokreta u zglobu kuka i najvažniju ulogu u trčanju, sprint, šutiranju, skakanju. Prilikom kontrakcije butnog mišića sila I napetost se prenosi kroz mišićna vlakna Kvadricepsa. Ukoliko je tenzija, odnosno sila prevelika usled preteranog broja ponavljanja I Zamora ili velike sile, mišićan avlaka mogu pući. Kada dođe do pucanja jednog ili više vlakan u delobima butnog mišića javlja se stanje poznato kao istegnuće butnog mišića kvadriceps.
Pucanja vlakan mogu biti deliična gde je ne dolazi do značajnog narušavanja funkcije mišića I velikog bola, do potpune rupture koja je izuzetno teška povreda I ne spade pod klasifikaciju istegnuće nego rupture (kidanja).
Postoje tri stepena povrede butnog mišića:
- Prvi stepen: pucanje manjeg broja mišićnih vlakana koje rezultuje blagim osećaj bola i nelagode ali nema gubitka funkcije mišića
- Drugi stepen: veći broj pokidanih mišičnih vlakana, pojava bola i delimičmni gubitak funkcije mišića
- Treći stepen: ruptura kompletnog mišića i potpuni gubitak funkcije
Pod istegnućem se smatraju stepen jedan i dva.
Uzroci
Istegnuće butnog mišića se obično dešava kod naglih i iznenadnih kontrakcija mišića, posebno prilikom opružanja i istezanja kao kod šutiranja. Često se dešavaju i kod skokova. Ovo su karakteristična kretanja kod trčanja, naglog ubrzanja odnosno sprinta, šutiranja u fudbalu a događaju se obično nakon neadekvatnog zagrevanja pre aktivnosti. Često se viđaju kod sportista koji se bave fudbalom i atletikom.
Znaci i simptomi
Pacijenti obično osete jak bol u trenutku povrede odnosno istegnuća ili pucanja. Ponekad pacijent bude u mogućnosti da nastavi sa aktivnostima nakon povrede ali se simptomi nakon perioda odmora pogoršavaju. Kod teških slučajeva pacijenti mogu iskusiti izuzetno jak bol, grčenje mišića i nemogućnost nastavljanja sa aktivnostima i gubitak funkcije mišića. Bol se pojavljuje prilikom aktivnosti u kojim dolazi do naprezanja butnog mišića kao što su penjanje ili silaženje niz stepenice, skakanje, trčanje, čučanj i slično. Mesto povrede takođe može biti osetljivo na dodir i moguća je pojava otoka.
Prognoza i oporavak
Uz odgovarajući tretman povređenog mišića, većina pacijenata sa manjim povredama se oporavi u periodu od jedne do tri nedelje. Kod većih povreda oporavak može trajati četiri do osam nedelja u zavisnosti od stepena oštećenja.
Fizikalna terapija je od izuzetno velikog značaja kako bi se oporavak ubrzao i kako bi oporavak bio potpun. Obično se koriste sledeće metode fizikalne terapije:
